Sinds zijn ontstaan hebben op het Binnenhof verschillende machthebbers gefigureerd. De gebouwen boden onderdak aan graven, stadhouders, koningen en republikeinen. De geschiedenis verklaart de ongekende ruimtelijke complexiteit en geeft inzicht in het ontstaan, de groei, de bloei en de veranderingen van het Binnenhof. Het Binnenhof, dat is acht eeuwen geschiedenis.
Op vrijdag 7 juni hebben 30 leden een bijzonder mooie en interessante rondleiding gekregen door het Binnenhof tijdens de renovatie. Deze rondleiding ging voornamelijk door de verschillende vertrekken van de Eerste Kamer en de Tweede Kamer. De gids die deze rondleiding verzorgde was Marc van Roosmalen, coördinerend architect (Rijksvastgoedbedrijf) van de Binnenhofrenovatie. Hij vindt het Binnenhof uniek als levend politiek bedrijf én als historische blauwdruk van de politieke geschiedenis van Nederland.
De rondleiding startte buiten bij de Mauritstoren die zich links bevindt van de poort vanwaar je vanaf het Buitenhof het Binnenhof binnenwandelt. Wij vernamen tijdens de rondleiding veel historische informatie zoals de naam van de poort die het Binnenhof en Buitenhof met elkaar verbindt, namelijk ‘Stadhouderspoort’ heet. Het is een van de vier (de meest westelijke) nog bestaande poorten van het Binnenhofcomplex.
Den Haag is ontstaan doordat de graven van Holland hier hun hoofdwoning vestigden. Deze woning werd toen al gebouwd met stenen en werd een ‘Steen’ genoemd. Rondom dat grafelijk kasteel ontstond het dorp Den Haag. Onder de eerste grafelijke familie, die van het Hollandse huis, bleef het nog klein.
De gids liet ons prachtige plafonds zien in het 1e Kamer gedeelte zoals de gerestaureerde plafondschilderingen van Andries de Haen en Nicolaas Wielingh in de vergaderzaal van de 1e Kamer. Ze drukken Hollands glorie uit door de afbeelding van typen van verschillende volken, waarmee de Republiek wereldwijd banden onderhield. Na de dood van Willem II was immers het stadhouderloze tijdperk afgekondigd en was de eigendunk en zelfverzekerdheid van de Staten van Holland toegenomen. De vergaderzaal moest de nationale en internationale invloed van de Staten van Holland en West-Friesland uitstralen en de nieuwe machtsverhoudingen aan het Binnenhof weergeven. Echter, na de restauratie bleek dat de halve maan schilderingen die hieronder aangebracht waren te donker waren. Dit was gekomen doordat deze geschilderd zijn in de tijd dat de plafondschilderingen nog niet gerestaureerd waren en nog donker getint waren. Dit probleem zal door deze renovatie aangepast worden middels verlichting.
Wij wandelden via de koffiekamer die in 1790 gebouwd werd als kleine eetzaal voor de erfstadhouder Willem V van Oranje-Nassau door de ‘rooksalon’ waar Hans van Mierlo graag een tafel wilde voor zijn partij D’66 maar de voorzitter van de 1e Kamer had hem op antwoord van zijn verzoek geschreven ‘dat hij zich moest invechten’ en dat is nooit gelukt.
De gracht die in vroeger tijden rondom het Binnenhof lag zal weer worden teruggebracht i.v.m. het beveiligen van het Binnenhof. De gids liet ons de ruimte zien waar de gracht eigenlijk vroeger lag maar waar zich nu door de renovatie in de jaren 80 het huidige overdekte deel van de Tweede Kamer bevindt. Daar zal de gracht dus niet terugkeren.
Ook kregen wij de geschiedenis over de ‘Patatbalie’ te horen, de keurige, perenhouten balie. Het bleek dat Job Frieszo, voormalig politiek redacteur van het NOS Journaal en voormalig persvoorlichter voor het Ministerie van Buitenlandse Zaken, de trotse bedenker is van deze – inmiddels in politiek en journalistiek Den Haag volledig ingeburgerde – naam. Frieszo was op die naam gekomen toen iemand hem vroeg waar men een afspraak kon maken bij de Tweede Kamer. Bij de uitgang van de plenaire vergaderzaal waar het secretariaat van de Kamer zich bevindt krijgen politici, bewindslieden en journalisten stukken die ze nodig hebben voor een debat. Het uitreiken van die stukken lijkt op het uitdelen van zakjes patat.
Wij kregen tijdens de rondleiding het Goudsmidskeurhuis en Schepelgebouw uit 1648 te zien. Het bevindt zich naast de grijze muur die gemaakt is tijdens de renovatie in de 80er jaren, in de hoek met de haakse vleugel. In dat bouwdeel bevindt zich onder meer de Muntkamer en de ‘Assaycamer’ (keurkamer van de Munt), instanties die nauw verwant zijn aan de keuring van gouden en zilveren voorwerpen. Opmerkelijk in de smalle gevel is de poort aan de westzijde van de begane grond, waardoor slechts beperkte ruimte resteert voor een smalle hoofdingang met zijraam.
In de verte zagen wij nog het Ministerie van Koloniën en het voormalig Ministerie van Justitie. Beide gebouwen grenzen aan het Binnenhof en aan het Plein. Als laatste kwamen wij in de plenaire vergaderzaal. De wandpanelen gemaakt door Rudi van de Wint zijn blijven hangen omdat men bang was dat deze zouden scheuren wanneer zij van de wanden afgehaald zouden worden. De blauwe stoeltjes blijken de vorm te hebben van tulpen en de groene vloerbedekking zou de groene weides van Nederland voorstellen.
Na al deze interessante historische verhalen, anekdotes en het mogen zien van de eeuwenoude zalen van het Binnenhof dankte de voorzitter Marc van Roosmalen voor zijn geweldige rondleiding en Eveline Braam, omgevingsmanager van het project Binnenhofrenovatie voor alle organisatie. Vervolgens spraken wij hier nog over na tijdens een drankje op het Plein met de voucher die wij mochten ontvangen van het Rijksvastgoedbedrijf of bij Dudok waar de netwerkborrel plaatsvond.
Iedereen heeft zoveel gevoel bij dit levende, historische complex. De huidige renovatie is een volgend hoofdstuk in een eeuwenlange boeiende traditie.